Τα αυτόνομα οχήματα έρχονται για να αλλάξουν τον κόσμο

Τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό (και χωρίς τιμόνι) βρίσκονται ήδη προ των πυλών, υποσχόμενα οικονομία, ασφάλεια, ταχύτητα και μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Σε περίπου 50 αστικά κέντρα σε όλο τον πλανήτη κυκλοφορούν δοκιμαστικά πλήρως αυτόνομα οχήματα. Μέσα στην επόμενη πενταετία αναμένεται να κυκλοφορούν σχεδόν παντού, αλλάζοντας οριστικά και αμετάκλητα τον τρόπο που μετακινούμαστε και εν τέλει ζούμε.

To 2030 περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους που σήμερα οδηγούν δεν θα έχουν πια λόγο να οδηγούν! Πόσο μάλλον να έχουν δικό τους αυτοκίνητο. Όπως εκτιμούν οι επικεφαλής της ανεξάρτητης ερευνητικής ομάδας RethinkX, η ιδιωτική ιδιοκτησία αυτοκινήτων θα μειωθεί κατά τουλάχιστον 80% μέχρι το 2030 στις ΗΠΑ, ενώ αντίστοιχοι θα είναι οι ρυθμοί μείωσης της ιδιοκτησίας ΙΧ οχημάτων και στις υπόλοιπες προηγμένες οικονομίες.

Και τι θα γίνει; Θα σταματήσουμε να μετακινούμαστε; Τουναντίον, οι μετακινήσεις θα αυξηθούν εντυπωσιακά. Απλώς θα γίνονται μέσω μισθωμένων και αυτόνομων οχημάτων. «Βρισκόμαστε στο ξεκίνημα μιας από τις ταχύτερες, βαθύτερες και πιο εκρηκτικές διαταραχές του κλάδου των μεταφορών στην ανθρώπινη ιστορία», δήλωσε ο Tony Seba, συνιδρυτής της RethinkX και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Stanford.

Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της εξειδικευμένης ερευνητικής ομάδας, μέχρι το 2030 λιγότερο από το 20% των οχημάτων που κυκλοφορούν στους δρόμους (από 247 εκατομμύρια οχήματα που θα κινούνται το 2020 στις αμερικανικές οδούς, θα φτάσουμε σε 44 εκατ. το 2030).

Στη συντριπτική τους πλειονότητα θα είναι πλήρως αυτόνομα: περίπου 6 στα 10 θα είναι αυτόνομα ηλεκτρικά οχήματα (A-EVs), 3 στα 10 θα είναι αυτόνομα οχήματα που ανήκουν σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών μεταφορών ως υπηρεσία (TaaS) και θα μένεις και ένα 10% για τους παραδοσιακούς λάτρεις της οδήγησης που θα συνεχίζουν να διαθέτουν ιδιόκτητο όχημα. Οι οποίοι όπως το βλέπουμε θα αντιμετωπίζονται όπως σήμερα όσοι φωτογραφίζουν με φιλμ ή ακούνε μουσική από πικάπ.

Η εξέλιξη δεν είναι όμως τόσο μακρινή τόσο ακούγεται. Ήδη περίπου 50 πόλεις σε όλο τον κόσμο δοκιμάζουν στους δρόμους τους διάφορα μοντέλα και τύπους αυτόνομων οχημάτων.

Η ασφάλεια στο επίκεντρο

Όταν αναφερόμαστε σε πλήρως αυτόνομα οχήματα, εννοούμε ότι δεν θα απαιτείται καν οδηγός πίσω από το τιμόνι. Για να είμαστε ακριβείς, δεν θα υπάρχει καν τιμόνι. Ούτε βέβαια θέση οδηγού, παρά μόνο θέσεις επιβατών. Ο οδηγός θα «κρύβεται» στον εγκέφαλο του οχήματος και θα είναι μια προηγμένη μηχανή, η οποία βασισμένη στις τεχνολογίες της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης.

Η βασική τεχνολογία έχει αναπτυχθεί ήδη και θα συνεχίσει να βελτιώνεται προκειμένου να διασφαλίσει ότι όλες οι μετακινήσεις θα γίνονται με ασφάλεια. Oι περισσότεροι σήμερα θεωρούν ότι ένα αυτό-οδηγούμενο όχημα είναι πολύ πιο επικίνδυνο από ένα αυτοκίνητο με οδηγό (περίπου το 70% σύμφωνα με έρευνα της Deloitte).

Κι όμως τα οχήματα χωρίς οδηγό θα είναι σαφώς πιο ασφαλή από τα σύγχρονα αυτοκίνητα. Εκτιμάται άλλωστε ότι για την συντριπτική πλειονότητα των τροχαίων ευθύνεται ο ανθρώπινος παράγοντας: το 94% των ατυχημάτων σύμφωνα με αυτή τη μελέτη αποδίδονται σε ανθρώπινα λάθη ή λανθασμένες εκτιμήσεις.

Αν ο οδηγός φύγει από τη θέση του, το ποσοστό αυτό θα μειωθεί εντυπωσιακά, ενώ σύμφωνα με άλλους αναλυτές θα εξαλειφθεί εντελώς. «Στόχος μας να εκμηδενιστούν οι θάνατοι από τροχαία σε 30 χρόνια», δηλώνουν οι ιθύνοντες του αμερικανικού Υπουργείου Μεταφορών.

Το μοντέλο που διασφαλίζει το μέλλον της αυτόνομης οδήγησης

Πρόσφατα μάλιστα η Intel σε συνεργασία με τη Mobileye παρουσίασαν τα ευρήματα μια εκτεταμένης επιστημονικής μελέτης, σύμφωνα με την οποία η αυτόνομη οδήγηση μπορεί πράγματι να διαμορφώσει ένα μέλλον χωρίς ατυχήματα. Και μάλιστα αυτό μπορεί να διασφαλιστεί μέσω ενός συγκεκριμένου μαθηματικού μοντέλου, το οποίο θα ορίζει μέσω αλγόριθμων τη συμπεριφορά των οχημάτων σε ακραίες συνθήκες ή στην περίπτωση σύγκρουσης.

Αρκεί βέβαια οι βάσεις για τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια των επιβατών και των ίδιων των οχημάτων να μπουν έγκαιρα και σίγουρα πριν ο ανταγωνισμός μεταξύ των αυτοκινητοβιομηχανιών οδηγήσει σε «εκπτώσεις» στην ποιότητα και τα standards ασφάλειας. Προτείνονται μάλιστα συγκεκριμένα μέτρα και η υιοθέτηση σαφών δικλείδων ασφαλείας, ώστε να οδεύσουμε σε ένα, από κάθε άποψη πιο ασφαλές, μέλλον των μετακινήσεων.

Εκτός όμως από την περιγραφή των ασφαλιστικών δικλείδων, η μελέτη επιχειρεί να θέσει και τους τρόπους επικύρωσης και ελέγχου τους. Η Mobileye διαθέτει ήδη μεγάλη εμπειρία με το αντικείμενο, καθώς η μεγάλη πλειοψηφία των αυτοκινητοβιομηχανιών έχει εμπιστευθεί τις λύσεις της (πχ την αυτόματη πέδηση έκτακτης ανάγκης) για τα πρώτα μοντέλα που δοκιμάζονται ήδη ή αναμένονται στο άμεσο μέλλον. Σε συνεργασία με την Intel αναπτύσσει μια νέα πλατφόρμα ασφαλούς οδήγησης χωρίς οδηγό, η οποία αρχικά θα ενσωματωθεί σε επερχόμενα μοντέλα της BMW, ενώ συνεργάζεται με άλλες 13 αυτοκινητοβιομηχανίες.

Μεγάλη οικονομία και πράσινη στροφή

Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων χρησιμοποιούν ελάχιστα το όχημά τους στην καθημερινότητά τους. Η χρήση ενός οχήματος που ανήκει σε στόλο αυτόνομων TaaS θα είναι από τέσσερις έως δέκα φθηνές φθηνότερη ανά χιλιόμετρο. Υπολογίζεται ότι κάθε νοικοκυριό θα εξοικονομεί περί τα €5.000 ετησίως, σε σύγκριση με ένα νοικοκυριό που έχει ιδιόκτητο όχημα.

Η διαφαινόμενη ευκολία χρήσης τουλάχιστον στα αστικά κέντρα –το όχημα θα βρίσκεται στην πόρτα σου λίγα δευτερόλεπτα μετά την κλήση– αναμένεται να δημιουργήσει πολλαπλάσιο ενδιαφέρον για τα κοινόχρηστα οχήματα χωρίς οδηγό. Με αυτό τον τρόπο, οι μεταφορές θα γίνουν πιο οικονομικές και προσιτές σε όλους. Προφανώς, θα μειωθεί αισθητά το κυκλοφοριακό πρόβλημα και θα αποσυμφορηθούν οι δημόσιες συγκοινωνίες, οι οποίες παρεμπιπτόντως θα μπορούσαν επίσης να εκμεταλλευτούν τη νέα τάση της αυτόνομης οδήγησης.

Ακόμη όμως και όσοι επιλέξουν να αποκτήσουν το δικό τους αυτόνομα όχημα, θα κάνουν μεγάλες οικονομίες συγκριτικά με τα σημερινά δεδομένα. Αν μάλιστα επικρατήσουν σε τέτοιο βαθμό τα ηλεκτροκίνητα και τα οχήματα νέας τεχνολογίας, θα έχουμε αυτοκίνητα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, λιγότερες ανάγκες επισκευών και συνακόλουθα πολύ μειωμένα έξοδα συντήρησης.

Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον θα είναι σαφώς μικρότερες αφού αφενός η μείωση του στόλου των αυτοκινήτων και αφετέρου η μαζική επικράτηση της ηλεκτροκίνησης και η υιοθέτηση πιο «πράσινων» πρακτικών κατασκευής, θα επιφέρουν αισθητή μείωση στις εκπομπές ρύπων.

Οι κατασκευαστές που οδηγούν την κούρσα

20 χρόνια πριν στο San Diego της California δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά αυτόνομα οχήματα σε συνθήκες πραγματικής κίνησης.

Το πρωτότυπα που δοκιμάστηκαν τότε βέβαια απέχουν παρασάγγας από τα οχήματα που ετοιμάζονται να βγουν στους δρόμους το αμέσως επόμενο διάστημα. Τότε άλλωστε οι τρεις βασικότεροι παίκτες που ηγούνται σήμερα της κούρσας της αυτόνομης οδήγησης δεν υπήρχαν καν ως εταιρικά σχήματα. Αναφερόμαστε στη Google (δοκιμάζει ήδη τα αυτόνομα Waymo στους δρόμους τουλάχιστον τεσσάρων πόλεων των ΗΠΑ ), την Tesla (αναπτύσσει διαρκώς τις λειτουργίες του AutoPilot στα υπάρχοντα μοντέλα με το βλέμμα στην πλήρη αυτονομία) και την Uber (δοκιμάζει ήδη τον στόλο των αυτόνομων οχημάτων της στο Pittsburgh).

Οι εταιρείες αυτές επιδίδονται σε έναν πολυδάπανο ανταγωνισμό που επιταχύνει τις εξελίξεις και ωθεί και τις παραδοσιακές αυτοκινητοβιομηχανίες προς αυτή την κατεύθυνση –αν και είναι σαφές ότι δεν είναι προς το συμφέρον τους. Αυτός είναι και ο λόγος που οι παραδοσιακές δυνάμεις του κλάδου αντιστέκονταν σθεναρά στην τάση της αυτόνομης οδήγησης. Πλέον όμως όλοι –ή σχεδόν όλοι*– συμμετέχουν στην κούρσα.

Ποιος όμως θα προλάβει να βγάλει το πρώτο πλήρως αυτόνομο αυτοκίνητο στον δρόμο. Αυτό προς το παρόν παραμένει ασαφές. Προβάδισμα έχουν οι μεγάλες δυνάμεις του κλάδου  οι οποίες από νωρίς έσπευσαν είτε να αναπτύξουν δικές τους λύσεις είτε να συνεργαστούν με startups και ανερχόμενες εταιρείες.

Η Ford έχει δεσμευτεί ότι το πλήρως αυτόνομο όχημά της θα είναι έτοιμο το 2021, η GM επενδύει εκατομμύρια και επιδιώκει να την προλάβει ενώ παράλληλα ετοιμάζει ένα μοντέλο διαμοιρασμού διαδρομής, ενώ η Daimler δοκιμάζει ήδη τις ημιαυτόνομες λειτουργίες σε εμπορικά οχήματα. Η κοινοπραξία Renault-Nissan παρουσίασε ένα εντυπωσιακό σύστημα αυτόνομης οδήγησης, ενώ BMW, Volkswagen, Volvo, Toyota, Honda και πολλές ακόμη εταιρείες ετοιμάζουν ήδη τα δικά τους μοντέλα και τεστάρουν τις τεχνολογίες.

Κι όμως, παρά τη γενικευμένη τάση, κάποιοι επιμένουν κόντρα στο ρεύμα. Ο Oliver Blume, CEO της Porsche για παράδειγμα δήλωσε: «δεν σχεδιάζουμε την κατασκευή αυτόνομων οχημάτων με τη λογική του iPhone. Τα iPhone έχουν θέση στην τσέπη μας και όχι στον δρόμο».

Υποθέτουμε βάσιμα ότι τη θέση αυτή ασπάζονται και εκατομμύρια οδηγοί –ακόμη κι αν στο γκαράζ τους δεν έχουν Porsche. Ανυπομονούμε να δούμε αν και για πόσο θα κατορθώσουν να αντισταθούν στην αναπόφευκτη εξέλιξη.