Η κλιματική αλλαγή μειώνει την παραγωγή μπύρας

Η ξηρασία και η άνοδος της θερμοκρασίας μειώνουν την παραγωγή κριθαριού, και κατά συνέπεια τις ποσότητες της παραγόμενης μπίρας. Οι ειδικοί επιστήμονες καλούνται να αντιμετωπίσουν την απειλή...

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι πολλές και σαρωτικές σε όλους τους τομείς της ζωής μας, και οι ειδικοί καλούν τους αρμόδιους φορείς να δράσουν πριν να είναι πολύ αργά. Βαρύτατες συνέπειες καταγράφονται ήδη σε τρόφιμα πρώτης ανάγκης, αλλά και πιο πολυτελή είδη διατροφής: από το ρύζι και το κρασί, μέχρι τα αβοκάντο και τον καφέ. Όπως προβλέπουν οι ειδήμονες, η κατάσταση αναμένεται να ενταθεί στο άμεσο μέλλον.

Πρόσφατα πληροφορηθήκαμε μία ακόμη πιο αναπάντεχη απειλή της κλιματικής αλλαγής. Η μπίρα, το δημοφιλέστερο αλκοολούχο σε όλο τον πλανήτη απειλείται άμεσα από τα κλιματικά φαινόμενα και οι λάτρεις του μάλλον θα πρέπει να ανησυχήσουν.

Σύμφωνα με ειδικούς επιστήμονες, κατά τη διάρκεια του 21^ου αιώνα, η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας και η επιμήκυνση των περιόδων ξηρασίας, θα έχει άμεσες επιπτώσεις στην παγκόσμια παραγωγή κριθαριού, και συνεπώς στη διαθεσιμότητά του για παραγωγή μπίρας.

Η μελέτη που υποδεικνύει την κάθετη πτώση της παραγωγής

Σύμφωνα με σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου East Anglia, οι επιπτώσεις στην παραγωγή μπίρας θα είναι «δραματικές» και η πτώση στην κατανάλωση αναμένεται κάθετη. Όπως ορθά σημειώνουν οι αναλυτές, οι μειώσεις στην παραγωγή κριθαριού ενδέχεται να αντικατοπτριστούν σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά στην παραγωγή μπίρας, δεδομένου ότι το κριθάρι αξιοποιείται σε σειρά άλλων χρήσεων και σε αρκετές βιομηχανίες πλην της διατροφικής.

Ο επιβλέπων καθηγητής, οικονομολόγος ειδικός σε θέματα κλιματικής αλλαγής, Dabo Guan, δήλωσε σχετικά: «Παρότι οι επιπτώσεις στην παραγωγή, στη διαθεσιμότητα και την τιμή της μπίρας φαίνονται πιο ήπιες σε σύγκριση με πολλές από τις υπόλοιπες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής –ορισμένες απειλητικές για τη ζωή–, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, θα είναι εντονότατες».

Τα τελευταία χρόνια, για τις ανάγκες της βιομηχανίας μπίρας καταναλώθηκε περίπου το 17% της παγκόσμιας παραγωγής κριθαριού. Σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη, μάλιστα, τα ποσοστά είναι κατά πολύ υψηλότερα: στη Βραζιλία π.χ. φτάνει το 83%. Σε άλλες περιοχές, βέβαια, όπως στην Αυστραλία οι συνέπειες δεν θα είναι αντίστοιχες, αφού εκεί στην παραγωγή μπίρας αποδίδεται μόλις το 9% του παραγόμενου κριθαριού.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, και έχει ήδη προκαλέσει έντονες συζητήσεις εντός και εκτός ακαδημαϊκής κοινότητας.

Πόσο θα αυξηθεί η τιμή της μπίρας

Οι μέσες απώλειες στην απόδοση του κριθαριού θα κυμαίνονται από 3% έως 17%, ανάλογα με τη σοβαρότητα των κλιματικών φαινομένων. Κατά τη διάρκεια των σφοδρότερων κλιματικών γεγονότων (αναφέρονται κυρίως σε ακραίους καύσωνες και παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας), η παγκόσμια κατανάλωση μπίρας αναμένεται να μειωθεί κατά 16%.

Αν το ποσοστό σας φαίνεται μικρό, μια απλή αναγωγή το μεταφράζει σε ποσότητα ίση με 29 δισεκατομμύρια λίτρα, όση περίπου είναι η συνολική ετήσια κατανάλωση μπίρας στις ΗΠΑ.

Γι’ αυτό και οι ερευνητές του East Anglia θεωρούν βάσιμα ότι οι τιμές μπίρας αναμένεται να διπλασιαστούν. Ακόμη και κατά τη διάρκεια λιγότερο ακραίων κλιματικών φαινομένων, μια μείωση στην παραγωγή κριθαριού της τάξης του 4% θα έχει ως συνέπεια την αύξηση της τιμής της μπίρας κατά 15%. Έστω και αν δεχτούμε τις προβλέψεις για αύξηση της παραγωγής σε ορισμένες πιο εύκρατες περιοχές, οι κατακόρυφες μειώσεις σε όλες τις υπόλοιπες δεν θα είναι αρκετές για να εξισορροπήσουν την πτώση.

Οι ερευνητές σημειώνουν βέβαια ότι οι αυξήσεις δεν είναι αναλογικές. Σε χώρες όπου η μπίρα σήμερα είναι ήδη πιο ακριβή, όπως η Αυστραλία και η Ιαπωνία, οι αυξήσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες. Ο λόγος σύμφωνα με τους αναλυτές είναι ότι οι διακυμάνσεις των τιμών, σχετίζονται αφενός με την οικονομική ικανότητα και αφετέρου με την προθυμία των καταναλωτών να πληρώνουν περισσότερα για τη μπίρα αντί να καταναλώνουν μικρότερες ποσότητες. Γι’ αυτό και οι πλέον «εύπορες» χώρες αναμένεται να αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα κύματα αυξήσεων.

Σε ποιες χώρες θα πουν τη μπίρα νεράκι;

Η μελέτη εστιάζει στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις αποδόσεις κριθαριού σε 34 περιοχές του κόσμου, και αφού μοντελοποίησαν τα ποικίλα σενάρια καιρικών μεταπτώσεων, κατέληξαν στις εκτιμώμενες διαφοροποιήσεις στην προσφορά και την τιμή της μπίρας σε κάθε περιοχή.

Όπως είναι προφανές, στις χώρες που καταναλώνουν τις μεγαλύτερες ποσότητες μπίρας τα τελευταία χρόνια, η αύξηση των τιμών θα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Ενδεικτικά αναφέρουν το παράδειγμα της Κίνας, που μέσα σε λίγα χρόνια ανέβηκε στην πρώτη θέση της λίστας κατανάλωσης μπίρας – προφανώς και παραγωγής.

Σε χώρες με μικρότερη συνολική κατανάλωση, οι μειώσεις των ποσοτήτων αναμένονται τεράστιες: στην Αργεντινή π.χ. κατά τη διάρκεια πιο σοβαρών κλιματικών συμβάντων αναμένεται μείωση κατά 32% (περί τα 0,53 δισεκατομμύρια λίτρα).

Τι μπορεί να γίνει για να αποφευχθούν τα χειρότερα;

Ορισμένοι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι αναστρέψιμες, αν δράσουμε έγκαιρα. Άλλοι θεωρούν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη και η ένταση των ακραίων φαινομένων είναι αναπόφευκτη, όπως και οι συνέπειες τους. Σε κάθε περίπτωση, οι προσπάθειες για έλεγχο του φαινομένου και δη των επιπτώσεών του στην παραγωγή μπίρας, δεν θα είναι απλές.

Οι απαισιόδοξοι υποδεικνύουν ήδη προς διαφορετικές κατευθύνσεις και εναλλακτικές μεθόδους παραγωγής: Η υδροπονική καλλιέργεια ή η κάθετη καλλιέργεια σε κλειστούς, ελεγχόμενους χώρους, φαντάζουν μεν ως λογικές προτάσεις, αλλά αντιμετωπίζουν πρακτικά προβλήματα. Το βασικότερο είναι ότι θα απαιτηθούν τεράστιοι στεγασμένοι χώροι για να παραχθούν οι απαιτούμενες ποσότητες. Όσο πάντως το κόστος καλλιέργειας σε κλειστούς χώρους διατηρείται στα σημερινά επίπεδα, η παραγωγή κριθαριού θα κρίνεται υπερβολική.

Υπάρχουν και ακόμη πιο προχωρημένες προτάσεις, όπως η παραγωγή μπίρας από γενετικά τροποποιημένες πρώτες ύλες. Σε ένα καινοτόμο εργαστήριο, μάλιστα, χρησιμοποιούν καρπούς των οποίων το DNA έχει τροποποιηθεί μέσω του εργαλείου CRISPR-Cas9. Στο βίντεο που ακολουθεί, επιχειρείται μια συνοπτική περιγραφή της διαδικασίας:

Και όπως ισχυρίζονται οι ειδικοί, αυτή είναι μόνο η αρχή, υποσχόμενοι παράλληλα ότι το μέλλον της μπίρας αναμένεται συναρπαστικό. Ελπίζουμε και εξίσου γευστικό…