Earth Speakr: Το high-tech έργο τέχνης που δίνει φωνή στα παιδιά

Ο Olafur Eliasson μας μιλάει για το πρωτότυπο και διαδραστικό έργο τέχνης του που μέσω της τεχνολογίας έγινε αντικείμενο συλλογικής δημιουργίας με τη συμμετοχή περισσότερων από 250.000 ανθρώπων.

Σύμφωνα με τον δημιουργό του, το Earth Speakr είναι ένα συλλογικό έργο τέχνης. Καλεί τα παιδιά να μιλήσουν για τον πλανήτη και τους ενήλικες να ακούσουν αυτά που έχουν να πουν. Όπως δήλωσε ο Olafur Eliasson στο Pencil on the Moon:

«Ξεκίνησα το Earth Speakr με στόχο να αποτελέσει μια συναρπαστική συλλογική εμπειρία στην οποία τα παιδιά θα απολάμβαναν να συμμετέχουν. Όταν δημιουργώ ένα έργο τέχνης, ευελπιστώ ότι θα συντονιστεί με τους θεατές του, θα τους προκαλέσει να αναρωτηθούν, θα τους κάνει να νιώσουν ότι οι σκέψεις και οι ανησυχίες τους αντικατοπτρίζονται σε αυτό. Ελπίζω ότι το Earth Speakr θα κάνει το ίδιο με τα παιδιά. Θα ενθαρρύνει περαιτέρω το διάλογο μεταξύ διαφορετικών γενεών για το κλίμα και το μέλλον του πλανήτη, επιτρέποντας στα παιδιά να αισθανθούν ότι οι φωνές τους και οι ανησυχίες τους γίνονται αντιληπτές από τους ενήλικες και τους υπευθύνους λήψης αποφάσεων».

Με τον Olafur Eliasson συμφωνούν και οι ιδρύτριες της ΜΚΟ “Kids Against Plastic” Amy και Ella, οι οποίες θεωρούν ότι οι φωνές των παιδιών πρέπει να ακούγονται από τους σημερινούς ηγέτες για να διασφαλιστεί ότι το περιβάλλον που θα κληρονομήσουν δεν έχει υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη εξαιτίας της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής:

«Το Earth Speakr δίνει στα παιδιά μια ελκυστική, αλλά ταυτόχρονα ισχυρή πλατφόρμα, μέσω της οποίας μπορούν να βρουν τη φωνή τους, να εκφραστούν και να ενισχύσουν τα μηνύματά τους. Και ενώ η γη υποφέρει και τα παιδιά διαμαρτύρονται, οι ενήλικοι παγκόσμιοι ηγέτες ακούν;».

#ListenToTheFuture

Με αφετηρία μια δωρεάν εφαρμογή και τον διαδραστικό ιστότοπο earthspeakr.art και όχημα την τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας, το Earth Speakr λειτουργεί ως ένα «μικρόφωνο» που αντηχεί τις ελπίδες και τις ανησυχίες των παιδιών σχετικά με το μέλλον του πλανήτη.

«Το Earth Speakr είναι ένα έργο τέχνης φτιαγμένο από παιδιά που εκφράζονται δημιουργικά για το κλίμα και το δικό τους μέλλον. Το έργο σάς προσκαλεί να ακούσετε τα λαμπρά, αστεία και, όπως είναι αναμενόμενο, ειλικρινά και γεμάτα πόνο μηνύματά τους» αναφέρει ο Olafur Eliasson και δεν θα μπορούσε να έχει περισσότερο δίκιο.

«Δεν είμαι κάδος απορριμμάτων!» δηλώνει η παραλία της Πλύτρας στην Λακωνία.

«Μη μας πετάτε σκουπίδια, θέλουμε να αναπνέουμε» αναφέρει ένα δασάκι στην Καλλιτεχνούπολη.

Τα παραπάνω μηνύματα είναι ενδεικτικά για το πώς αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην Ελλάδα τη συμπεριφορά μας απέναντι στο περιβάλλον, ενώ παρόμοια συναισθήματα εκφράζουν συνομήλικοί τους από όλο τον κόσμο.

App και στα ελληνικά

Όπως επισημαίνει ο Olafur Eliasson «Το Earth Speakr χρησιμοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία, μια γλώσσα που μιλούν διαισθητικά οι νεότερες γενιές, προκειμένου να διαμορφώσει ένα χώρο όπου τα παιδιά θα αισθάνονται ασφαλή να μοιράζονται τις συμβουλές, τις απογοητεύσεις και τα αστεία τους, μεταξύ τους αλλά και με τον υπόλοιπο κόσμο».

Τόσο ο ιστότοπος όσο και η εφαρμογή είναι διαθέσιμα σε 25 γλώσσες, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά, και με πολύ απλό τρόπο επιτρέπουν στα παιδιά να δημιουργήσουν τα μηνύματά τους συνδυάζοντας εικόνα και ήχο. Με τη βοήθεια των ενηλίκων, τα μηνύματα αυτά μπορούν να κοινοποιηθούν στο διαδίκτυο και να τοποθετηθούν στον χάρτη του εικονικού κόσμου – σε δημόσιες πλατείες, πάρκα, μπροστά από πολιτικά κτίρια - για να εξερευνηθούν στην πραγματική ζωή μέσω της εφαρμογής Earth Speakr.

Το Earth Speakr ξεκίνησε το καλλιτεχνικό ταξίδι του τον περασμένο Ιούλιο, επ’ ευκαιρία της Γερμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το 2020. Χρηματοδοτείται από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών και υλοποιείται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γκαίτε.

Η ανάγκη για αλλαγή αντίληψης

Περισσότεροι από 250.000 άνθρωποι έχουν συμμετάσχει συλλογικά στο Earth Speakr, από το λανσάρισμά του τον Ιούλιο 2020. Για τον Olafur Eliasson η συμμετοχή αυτή αναδεικνύει την ανάγκη για αλλαγή αντίληψης: «Εμείς οι ενήλικες πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι λαμβάνουμε αποφάσεις που θα επηρεάσουν το μέλλον των επόμενων γενεών, και γι’ αυτό θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στις συζητήσεις μας τις απόψεις τους. Αυτό άλλωστε αναγνωρίζεται και από τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, και πιο συγκεκριμένα το άρθρο 12, το οποίο σκιαγραφεί το δικαίωμα του παιδιού να εκφράζει ελεύθερα την άποψη τού και οι μεγάλοι να την ακούν. Θεωρώ εξίσου σημαντικό τα παιδιά να γνωρίζουν ότι όντως τα μηνύματά τους ακούγονται».

Στο πλαίσιο αυτό, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας του Παιδιού στις 20 Νοεμβρίου, ο Eliasson ζήτησε από τους πολιτικούς ηγέτες να αποδείξουν ότι ακούν τα μηνύματα των επόμενων γενεών:  «Η Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού αποτελεί μια υπενθύμιση σε όλους μας ότι πρέπει να δείξουμε στα παιδιά - και να το αποδείξουμε μέσω της δράσης που θα αναλάβουμε - ότι οι προσγειωμένες απόψεις τους είναι απολύτως έγκυρες και απαραίτητες για τη διαμόρφωση του μέλλοντός μας. Πρέπει να γίνουν συν-σχεδιαστές του αύριο.».

Ποιος είναι ο Olafur Eliasson

Σύμφωνα με τον δανικής και ισλανδικής καταγωγής Olafur Eliasson η τέχνη είναι γύρω μας, και δεν περιορίζεται μόνο σε γκαλερί, και τα παιδιά έχουν μια καταπληκτική ικανότητα να το αντιλαμβάνονται. Άλλωστε και ο ίδιος βρέθηκε σε αυτόν το χώρο από μικρός:

«Οι γονείς μου με στήριξαν ώστε να γίνω καλλιτέχνης όταν ήμουν παιδί μιλώντας μου για τη φαντασία. Θυμάμαι ξεκάθαρα μια φορά που ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν ο ίδιος καλλιτέχνης, μου έδωσε ένα στυλό και ένα χαρτί, και μου είπε να καλύψω τη σελίδα με σκετσάκια τα οποία ονόμασε “το χορό του χεριού μου” σε χαρτί. Στη συνέχεια μου ζήτησε να σκεφτώ ένα ζώο, όπως μια γάτα, ή οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο ήθελα, και να το αναζητήσω στα σκαριφήματά μου. Μου υποσχέθηκε ότι θα μπορούσα να το βρω εκεί, και αν δεν μπορούσα, θα μου το έδειχνε εκείνος. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, δεν είχε σημασία πόσο πιστά στο πρωτότυπο ήταν τα σχέδια μου. Ήταν περισσότερο ζήτημα της διάθεσης και της ιδιοσυγκρασίας π.χ. της γάτας και όχι μια υποκειμενική ιδέα του τι είναι “σωστό” ή “λάθος”».

Σήμερα ο Olafur Eliasson ασχολείται με τη γλυπτική, τη ζωγραφική, τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο, το installation και τα ψηφιακά μέσα. Η τέχνη του επηρεάζεται από το ενδιαφέρον του για την αντίληψη, την κίνηση, την ενσωματωμένη εμπειρία και την αίσθηση του εγώ και της κοινότητας. Χωρίς να περιορίζεται στα όρια του μουσείου και της γκαλερί, προσελκύει το κοινό μέσα από αρχιτεκτονικά έργα, παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο, την καλλιτεχνική εκπαίδευση, τη χάραξη πολιτικής και την κλιματική δράση.

Με έδρα το Βερολίνο, ο καλλιτέχνης έχει δημιουργήσει το Studio Olafur Eliasson, το οποίο αποτελείται από μια μεγάλη ομάδα τεχνιτών, αρχιτεκτόνων, αρχειοφυλάκων, ερευνητών, διαχειριστών, ιστορικών τέχνης, εξειδικευμένων τεχνικών, ακόμα και μαγείρων.