Η νηστεία είναι μια πρακτική που χρονολογείται εδώ και χιλιάδες χρόνια, με σημαντική παρουσία σε πολλούς πολιτισμούς και θρησκείες – από τους αρχαίους Αιγύπτιους μέχρι τους σύγχρονους Χριστιανούς και Μουσουλμάνους.
Η νηστεία είναι μια πρακτική που χρονολογείται εδώ και χιλιάδες χρόνια, με σημαντική παρουσία σε πολλούς πολιτισμούς και θρησκείες – από τους αρχαίους Αιγύπτιους μέχρι τους σύγχρονους Χριστιανούς και Μουσουλμάνους.
Πρόκειται για την εκούσια αποχή από όλα ή μερικά τρόφιμα ή ποτά για μια καθορισμένη χρονική περίοδο και γίνεται κυρίως για θρησκευτικούς λόγους. Ωστόσο, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, οι ερευνητές ξεκίνησαν να μελετούν τα πιθανά οφέλη της νηστείας στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Από τότε, πληθώρα επιστημονικών μελετών έχει συσχετίσει τη νηστεία με ένα ευρύ φάσμα θετικών επιπτώσεων για την υγεία.
Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν τη νηστεία ψάχνοντας για έναν γρήγορο και εύκολο τρόπο προκειμένου να χάσουν λίγα κιλά. Θεωρητικά άλλωστε, η αποχή από όλα ή ορισμένα τρόφιμα και ποτά, οδηγεί σε μειωμένη πρόσληψη θερμίδων και άρα σε απώλεια βάρους. Πρόσφατη έρευνα κατέδειξε ότι η διαλειμματική νηστεία είναι πιο αποτελεσματική από τον περιορισμό των θερμίδων για την αύξηση της απώλειας λίπους, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί τον μυϊκό ιστό. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα, η βραχυπρόθεσμη νηστεία μπορεί να ενισχύσει το μεταβολισμό.
Δεδομένου ότι οι καρδιακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως (31,5%), η αλλαγή διατροφής και τρόπου ζωής, είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους ελαχιστοποίησης του σχετικού κινδύνου. Μία περιορισμένης έκτασης μελέτη αποκάλυψε ότι οκτώ εβδομάδες νηστείας –μέρα παρά μέρα–, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά 25% της «κακής» LDL χοληστερόλης και κατά 32% των τριγλυκεριδίων.
Επιπλέον, μία μελέτη σε 4.629 άτομα, συσχετίζει τη νηστεία με χαμηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου, καθώς και με σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο σακχαρώδους διαβήτη, έναν από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις.
Αν και η έρευνα περιορίζεται ως επί το πλείστον σε πειραματόζωα, αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η νηστεία επιδρά θετικά στην υγεία του εγκεφάλου. Μία μελέτη σε ποντίκια έδειξε ότι η νηστεία βελτιώνει τις γνωστικές λειτουργίες και τη δομή του εγκεφάλου, ενώ άλλες μελέτες δείχνουν ότι η νηστεία μπορεί να προστατεύσει ή και να βελτιώσει τα αποτελέσματα για ασθένειες όπως Alzheimer και Parkinson.
Αρκετές μελέτες σε ζώα κατέληξαν σε υποσχόμενα αποτελέσματα αναφορικά με τις πιθανές επιπτώσεις της νηστείας στην επέκταση του προσδόκιμου ζωής. Σε μια μελέτη, οι αρουραίοι που νήστεψαν –μέρα παρά μέρα– παρουσίασαν βραδύτερους ρυθμούς γήρανσης, ενώ και άλλες μελέτες σε ζώα είχαν παρόμοια ευρήματα, καταδεικνύοντας ότι η νηστεία αυξάνει τα επίπεδα μακροζωίας και επιβίωσης.
Αν και οι φλεγμονές αποτελούν φυσιολογική ανοσολογική διαδικασία για την καταπολέμηση των λοιμώξεων, μία χρόνια φλεγμονή μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία σας. Στο πλαίσιο αυτό, ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η νηστεία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων φλεγμονής και στην προώθηση της καλύτερης υγείας.
Ειδικότερα, μία μελέτη σε υγιείς ενήλικες έδειξε ότι ένας μήνας διαλειμματικής νηστείας μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα δεικτών φλεγμονής, ενώ μια μελέτη σε ζώα διαπίστωσε ότι η νηστεία ήταν ευεργετική για την καταπολέμηση της σκλήρυνσης κατά πλάκας, η οποία σχετίζεται με μία χρόνια φλεγμονώδη κατάσταση.
Παρά τα πολλά πιθανά οφέλη για την υγεία που σχετίζονται με τη νηστεία, πρόκειται για μία εναλλακτική διατροφική πρακτική που ίσως να μην είναι κατάλληλη για όλους. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν μπείτε σε διαδικασία νηστείας, ειδικά εάν πάσχετε από οποιεσδήποτε υποκείμενες καταστάσεις υγείας ή σκοπεύετε να νηστεύσετε για περισσότερο από 24 ώρες.