Ο βιώσιμος καφές & η ανάγκη δημιουργίας του από τους επιστήμονες

Η αυξανόμενη ζήτηση και οι πολυάριθμες προκλήσεις βιωσιμότητας γύρω από τη σχετική βιομηχανία, οδήγησαν τους επιστήμονες στην αναζήτηση του τέλειου eco-friendly καφέ στο εργαστήριο.

Ο καφές αποτελεί ένα από τα πλέον δημοφιλή ροφήματα παγκοσμίως με την κατανάλωσή του να ανέρχεται σε περισσότερα από 600 δισεκατομμύρια φλιτζάνια ετησίως. Ωστόσο, η κατανάλωση καφέ –όπως και κάθε άλλου προϊόντος– έχει ένα κόστος πλέον αυτού που πληρώνουμε για την απόκτησή του: Συνεπάγεται επίσης περιβαλλοντικό τίμημα.

Ειδικότερα, λόγω της μεγάλης ζήτησης, απαιτούνται ολοένα και μεγαλύτερες εκτάσεις για την παραγωγή του, γεγονός που οδηγεί σε αποψίλωση των δασών, και μάλιστα των απαραίτητων, για την ατμόσφαιρα της Γης, τροπικών δασών.

Πλέον, η αυξανόμενη ζήτηση και οι πολυάριθμες προκλήσεις βιωσιμότητας γύρω από την παραδοσιακή καλλιέργεια του καφέ έχουν κάνει επιτακτικότερη την ανάγκη για εναλλακτικούς τρόπους παραγωγής του. Στο πλαίσιο αυτό, νεοφυείς επιχειρήσεις πειραματίζονται με καινοτόμες μεθόδους προκειμένου να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε καθημερινά τον καφέ μας, ακόμα και χωρίς τους κόκκους!

Ένα φλιτζάνι «κυτταρικής γεωργίας»

Οι Φινλανδοί κατατάσσονται στην κορυφή της κατά κεφαλήν κατανάλωσης καφέ στον κόσμο –οι Έλληνες βρίσκονται στην 17^η θέση– οπότε δεν είναι καθόλου τυχαίο που η πρώτη απόπειρα εργαστηριακής παραγωγής του προέρχεται από εκεί.

Πρόσφατα το Ερευνητικό Κέντρο VTT παρουσίασε στο Ελσίνκι τον πρώτο καφέ που είναι αποτέλεσμα κυτταρικής γεωργίας: με γεύση μεταξύ καφέ και μαύρου τσαγιού, το προϊόν του VTT προήλθε από καλλιέργειες κυττάρων. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε στο εργαστήριο: αρχικά έγιναν καλλιέργειες κυττάρων καφέ τα οποία μεταφέρθηκαν σε βιοαντιδραστήρες για την παραγωγή βιομάζας. Στη συνέχεια, η βιομάζα διασπάστηκε και έγινε αντικείμενο επεξεργασίας κατά τα πρότυπα ψησίματος των κόκκων καφέ.

Η πρώτη παραγωγή καφέ σε ευρωπαϊκό εργαστήριο είναι πλέον γεγονός. Ωστόσο, υπάρχει ακόμα δρόμος για την τελειοποίηση του προϊόντος. Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή Heiko Rischer, την επόμενη πενταετία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί η αδειοδότηση της διαδικασίας από τις ρυθμιστικές αρχές, η οποία και θα οδηγήσει στην εύλογη αύξηση της παραγωγής.

Το «Άτομο» που θα σώσει τον καφέ μας

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η αμερικανική εταιρεία Atomo Coffee, έχει αναπτύξει μία άλλη βιώσιμη προσέγγιση για τη διάσωση του αγαπημένου ροφήματος: Τον «μοριακό» καφέ.

Η εταιρεία με το ελληνικής έμπνευσης όνομα, αξιοποιεί φυτικά απόβλητα από αγροτικές υποδομές και κατοικίες της περιοχής που δραστηριοποιείται. Μέσω μιας διαδικασίας κατοχυρωμένης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, τα απόβλητα διασπώνται και μετατρέπονται στις ίδιες μοριακές ενώσεις που συναντώνται στους κόκκους πράσινου καφέ. Στη συνέχεια, το υλικό που προκύπτει ψήνεται και αλέθεται όπως ο συμβατικός καφές.

Η δυναμικότητα της Atomo επί του παρόντος περιορίζεται σε 1.000 φλιτζάνια καφέ την ημέρα με στόχο να φτάσει τα 10.000 ημερησίως τον επόμενο χρόνο – ποσότητα αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες μιας γειτονιάς. Η κλιμάκωση της παραγωγής από την εταιρεία αλλά και η ευρύτερη ανάπτυξη του συγκεκριμένου τομέα, πάντως, θα χρειαστεί ακόμη αρκετά χρόνια.

Ωστόσο, η βιώσιμη ανάπτυξη του διατροφικού τομέα αποτελεί μονόδρομο. Η διάσωση του πλανήτη χρειάζεται τη συμβολή μας, έστω κι αν αυτό σημαίνει ότι μελλοντικά θα απολαμβάνουμε τον καφέ μας χωρίς τους κόκκους.