Οι σύγχρονες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής –αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας, σφοδρές βροχοπτώσεις, σαρωτικές πλημμύρες, έλλειψη νερού–μπορούν να μετριαστούν χάρη σε ένα αναδυόμενο είδος αστικής ανάπτυξης, που προβλέπει τη μετατροπή της «τσιμεντουπόλης» σε πόλη «σφουγγάρι».
Στη συνείδηση των περισσοτέρων, η κλιματική αλλαγή ταυτίζεται με την αύξηση της θερμοκρασίας. Όχι άδικα, δεδομένου ότι οι καύσωνες τείνουν να εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα και σφοδρότητα στην καθημερινότητά μας.
Photo credit: Turenscape
Η Haikou City, είναι μία πόλη «σφουγγάρι» στην Κίνα, η οποία έχει αναπροσαρμοστεί ώστε να αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα τις πλημμύρες. Από την άλλη, καθώς η στάθμη της θάλασσας ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία, επιστήμονες των Ηνωμένων Εθνών, εξετάζουν τη λύση των «πλωτών» πόλεων. Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο «Οι πλωτές πόλεις του μέλλοντος σχεδιάζονται σήμερα».
Ωστόσο, η υπερθέρμανση του πλανήτη συνοδεύεται και από άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως οι σφοδρές βροχοπτώσεις και οι σαρωτικές πλημμύρες, τον αντίκτυπο των οποίων γνωρίσαμε πέρυσι και στη χώρα μας, με καταστροφικές επιπτώσεις για χιλιάδες πολίτες. Είναι ενδεικτικό ότι στις κακοκαιρίες του Σεπτεμβρίου 2023 σημειώθηκαν ρεκόρ ημερήσιας βροχόπτωσης, με ύψη που δεν είχαν καταγραφεί έως τότε στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, ένα αναδυόμενο είδος αστικής ανάπτυξης, που προβλέπει τη μετατροπή των τσιμεντουπόλεων σε πόλεις «σφουγγάρια» ακούγεται πολλά υποσχόμενο.
Η έννοια της πόλης «σφουγγάρι» επινοήθηκε από τον Κινέζο αρχιτέκτονα τοπίου Δρ. Yu Kongjian, ιδρυτή του πολυβραβευμένου αρχιτεκτονικού γραφείου Turenscape. Εμπνευσμένος από τις παραδοσιακές μεθόδους διαχείρισης του νερού στον τόπο του, αποφάσισε να μην πάει κόντρα στο ρεύμα της κλιματικής αλλαγής, αλλά να προσπαθήσει να συμβαδίσει μαζί της ώστε να αναχαιτίσει την ορμή της.
Η ιδέα μιας πόλης «σφουγγάρι», σύμφωνα με τον Δρ. Yu, είναι εξαιρετικά απλή: Αντί να χρησιμοποιούμε σκυρόδεμα για τη διοχέτευση του νερού της βροχής στη φύση, γιατί να μη «συνεργαστούμε» απευθείας μαζί της ώστε το νερό να απορροφηθεί και να επαναχρησιμοποιηθεί όπου χρειάζεται; Άλλωστε, κατά τον Δρ. Yu, «οι πλημμύρες δεν είναι εχθροί των πόλεων» αρκεί, ωστόσο, να διανθίσουμε το γκρι αστικό τοπίο μας με «πράσινες και μπλε υποδομές» όπως πάρκα, κήπους, λίμνες και υγροτόπους.
Photo credit: Turenscape
Οι αστικοί χώροι πρασίνου έχουν μεγάλη περιβαλλοντική αλλά και αισθητική αξία. Πάνω από όλα όμως είναι σημαντικοί για την υγεία μας. Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο «Χώροι πρασίνου: Γιατί κάνουν καλό στο σώμα & στο πνεύμα;».
Τέτοιου είδους υποδομές, θα επιτρέψουν στα «απόνερα» της κλιματικής αλλαγής να απορροφηθούν πίσω στο έδαφος ή να συλλεχθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν στην άρδευση, την παραγωγή ενέργειας και να καλύψουν πολλές ακόμη ανάγκες. Από την άλλη, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των πόλεων όπως τις ξέρουμε, ανακατευθύνει απλώς τα όμβρια ύδατα σε αποχετεύσεις και στη συνέχεια στη θάλασσα.
Ουσιαστικά, οι πόλεις σφουγγάρια απαρτίζονται από μεγάλους δημόσιους χώρους πρασίνου, ικανούς να συγκρατούν τη βροχή αλλά και να αποτρέπουν την υπερχείλιση των ποταμών. Παράλληλα, συμβάλλουν στη διατήρηση χαμηλότερων θερμοκρασιών, στη δημιουργία νέας βλάστησης και στον έλεγχο και την επιβράδυνση της φυσικής ροής του νερού, ακόμη και στην περίπτωση μεγάλων πλημμυρών.
Η ιδέα της πόλης-σφουγγάρι απασχολούσε για περισσότερα από είκοσι χρόνια τον Δρ. Yu. Από την πρώτη φορά που παρατήρησε ότι φυσικοί υγρότοποι κατά μήκος των ποταμών, μπορούν να λειτουργήσουν σαν σφουγγάρια ώστε να συγκρατούν το νερό κατά τη διάρκεια των πλημμυρών και να το αποδεσμεύουν σε περιόδους ξηρασίας. Ωστόσο, τη δεκαετία του 2010, του δόθηκε η ευκαιρία να την εφαρμόσει στην πράξη: Στον απόηχο μιας καταστροφικής και θανατηφόρας πλημμύρας που έπληξε το Πεκίνο, οι κινεζικές αρχές πείστηκαν να εμπιστευθούν το όραμά του.
Video credit: World Economic Forum
Ο Δρ. Yu Kongjian μιλάει για τις πόλεις σφουγγάρια. Από την άλλη, μια υπό ανέγερση πόλη στο Ομάν, σχεδιάζεται από το μηδέν προκειμένου να χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο των Πραγμάτων προς όφελος των 100.000 κατοίκων της. Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο «Μια «έξυπνη» πόλη στην έρημο του Ομάν».
Από τότε και μέχρι σήμερα, ο Δρ. Yu έχει σχεδιάσει με επιτυχία περισσότερα από 1.000 έργα που συμβάλλουν ώστε 200 πόλεις στην Κίνα, την Ταϊλάνδη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, να είναι πλέον πιο «απορροφητικές». Ειδικότερα στην Κίνα, περισσότερες από 70 πόλεις έχουν εφαρμόσει το εν λόγω μοντέλο, ως μέρος ενός κυβερνητικού σχεδίου. Στόχος είναι, έως το 2030, το 80% των πόλεων της χώρας να απορροφούν και να επαναχρησιμοποιούν το 70% των βροχοπτώσεων.
Βέβαια, η μετατροπή μιας πόλης σε «σφουγγάρι» δεν είναι εύκολη υπόθεση, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά αστικά περιβάλλοντα που λειτουργούν με συγκεκριμένες υποδομές για αιώνες. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, εφόσον κυβερνήσεις, πολεοδόμοι και αρχιτέκτονες καταφέρουν να συνεργαστούν ως προς αυτή την κατεύθυνση με επιτυχία, τα οφέλη του καινοτόμου αυτού σχεδιασμού θα είναι πολλαπλά σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο και ίσως καταφέρουν να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής «απορροφώντας» μέρος της δριμύτητάς της.
Το Pencil On The Moon είναι μια πρωτοβουλία με την υποστήριξη της Generali, η οποία παρακολουθεί στενά όλες τις νέες τάσεις, προκειμένου να συνεχίσει να εξελίσσεται και να προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες.
Οι πιο προηγμένες επιστημονικές έρευνες, οι πιο εξελιγμένες τεχνολογίες αλλά και οι πιο καινοτόμες εφευρέσεις εξετάζονται προσεκτικά υπό το πρίσμα της εφαρμογής τους στα πεδία της καθημερινότητας με βάσικη αρχή ότι ο άνθρωπος είναι πάντα πάνω από την τεχνολογία.
Αυτή είναι η πηγή από την οποία αντλούμε μελάνι για τις πένες αυτού του blog με έναν κοινό στόχο:
Να γνωρίσουμε, κατανοήσουμε και στο τέλος να αξιοποίησουμε τις νέες τεχνολογίες προς όφελος του ανθρώπου.
Η Generali στηρίζει έμπρακτα αυτή την πρωτοβουλία πιστή στη δεσμεύσή της:
«Να στηρίζει τους ανθρώπους για να δημιουργούν ένα ασφαλέστερο μέλλον για τις ζωές και τα όνειρά τους»
…Αλλά και ανοιχτή στη σκέψη ότι πολλές φορές αρκεί ένα μολύβι για να γράφουμε στο φεγγάρι.
