Γιατί βλέπουμε όνειρα; Τι έδειξε νέα έρευνα

Παλαιότερες και μία νέα θεωρία, επιχειρούν να ερμηνεύσουν την πλέον συναρπαστική και μυστηριώδη πτυχή του ύπνου: Γιατί ονειρευόμαστε.

Τα όνειρα αποτελούν από τις πλέον συναρπαστικές και μυστηριώδεις πτυχές του ύπνου, ήδη από την αρχαιότητα. Ωστόσο, μόλις τον 19^ο αιώνα, και ως αποτέλεσμα της έρευνας του Σίγκμουντ Φρόιντ, η επιστήμη αποφάσισε να εστιάσει στην αναλυτική διερεύνηση της σημασίας τους.

Από τότε, έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος γύρω από τη νευροεπιστήμη του ύπνου και την ψυχολογία των ονείρων. Εντούτοις, παρά τη διεύρυνση του εν λόγω επιστημονικού πεδίου, υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα γύρω από τον ύπνο και τα όνειρα. Το πλέον θεμελιώδες –γιατί ονειρευόμαστε;– εξακολουθεί να αποτελεί διαχρονικό αντικείμενο επιστημονικής συζήτησης και αντιπαράθεσης.

Τελικά γιατί ονειρευόμαστε;

Σύμφωνα με το αμερικανικό Ίδρυμα Ύπνου, αν και η συζήτηση μεταξύ των ειδικών αναφορικά με το γιατί ονειρευόμαστε διαρκώς εμπλουτίζεται, οι διαφορετικές θεωρίες σχετικά με το σκοπό των ονείρων περιλαμβάνουν ερμηνείες όπως:

Θεμελίωση μνήμης: Το γεγονός ότι ονειρευόμαστε έχει συσχετιστεί με την εδραίωση της μνήμης. Όπως υποδηλώνει η θεωρία αυτή, τα όνειρα ενδέχεται να εξυπηρετούν μια σημαντική γνωστική λειτουργία ενδυνάμωσης της μνήμης και ανάκλησης αναμνήσεων.

Διαχείριση συναισθημάτων: Η ικανότητα του ατόμου να δημιουργεί ή να επαναλαμβάνει συναισθήματα σε ονειρικά, φαντασιακά πλαίσια, ενδέχεται να σχετίζεται με τις εγκεφαλικές διαδικασίες για τη διαχείριση των συναισθημάτων.

Τακτοποίηση διανοητικού περιεχομένου: Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης υποδεικνύουν ότι οι περίοδοι του ύπνου κατά τις οποίες ονειρευόμαστε, δίνουν χρόνο στον εγκέφαλο προκειμένου να «τακτοποιήσει» τα περιεχόμενά του και να απομακρύνει λανθασμένες ή περιττές πληροφορίες.

Άμεση επανάληψη: Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, το περιεχόμενο των ονείρων μπορεί να είναι μια μορφή στρεβλής, άμεσης επανάληψης πρόσφατων γεγονότων, για τον περαιτέρω έλεγχο και ανάλυσή τους.

Και η έρευνα συνεχίζεται. Μία πρόσφατη μελέτη, η οποία παρουσιάστηκε μόλις το 2021, ανέδειξε νέα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία τα όνειρα αντικατοπτρίζουν πολλαπλές αναμνήσεις και προβλέπουν μελλοντικά γεγονότα.

Τα όνειρα μας προετοιμάζουν για επερχόμενα γεγονότα;

Όπως προτείνει η νέα έρευνα, κάθε βράδυ που ονειρευόμαστε, το μυαλό μας δημιουργεί φαντασιώσεις και αφηγήσεις προσανατολισμένες στο μέλλον. Οι αφηγήσεις αυτές, δηλαδή τα όνειρα, μας βοηθούν να προετοιμαστούμε για γεγονότα που αναμένουμε να συμβούν την επομένη ή μία από τις ερχόμενες ημέρες, ενσωματώνοντας συγκεκριμένες αναμνήσεις από το παρελθόν μας.

Σύμφωνα με την Δρ. Erin Wamsley, επικεφαλής της μελέτης, αυτό που βιώνουν οι άνθρωποι την ώρα που ονειρεύονται μπορεί να φαίνεται τυχαίο και αποσπασματικό. Όπως, όμως, προέκυψε από την έρευνα, η διαδικασία αυτή προετοιμάζει το μυαλό για μελλοντικές καταστάσεις.

«Οι άνθρωποι αγωνίζονται να κατανοήσουν την έννοια των ονείρων για χιλιετίες» δήλωσε η Δρ. Wamsley. «Τώρα είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε νέα στοιχεία ότι τα όνειρα αντικατοπτρίζουν μια λειτουργία επεξεργασίας της μνήμης μας. Αν και είναι από καιρό γνωστό ότι τα όνειρα ενσωματώνουν θραύσματα προηγούμενων εμπειριών, τα νέα δεδομένα μας υποδηλώνουν ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τα θραύσματα αυτά, για την κατασκευή νέων σεναρίων που προβλέπουν πιθανά μελλοντικά γεγονότα».