Shared Mobility: Γίνεται το ΙΧ μέσο μεταφοράς για πολλούς;

Η μετακίνηση μέσα στις πόλεις γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη για τους κατοίκους τους. Για την αντιμετώπιση προκλήσεων όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η έλλειψη χώρων στάθμευσης και η ατμοσφαιρική ρύπανση, η διαμοιρασμένη κινητικότητα (shared mobility), θα μπορούσε να αποτελέσει μία ικανοποιητική λύση που θα μετατρέψει τα ιδιωτικά οχήματα σε μέσα μεταφοράς για περισσότερους από έναν ή μία επιβάτες.

Από τη Βίκυ Τσούρτου

«Μποτιλιάρισμα στον Κηφισό. Πυκνή ροή στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας. Αυξημένη κίνηση στην Αττική Οδό»: Οι εν λόγω τίτλοι ειδήσεων, αφορούν και «ταλαιπωρούν» εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που μετακινούνται καθημερινά στην πόλη. Υπομένοντας στωικά και επαναλαμβανόμενα αντίστοιχες αναγγελίες, τόσο από την οθόνη του κινητού όσο και από τα ηχεία του ραδιοφώνου, καθώς πίνουν τον πρώτο καφέ της ημέρας εγκλωβισμένοι στο αυτοκίνητό τους.

Εάν προσθέσετε στις παραπάνω και επικεφαλίδες όπως «Η ατμοσφαιρική ρύπανση στο κόκκινο», «Πνιγόμαστε στο καυσαέριο» ή «Εφιάλτης το παρκάρισμα στο κέντρο», έχετε την περιγραφή μίας καθημερινότητας που αφορά όλο και περισσότερο, όχι μόνο τους κατοίκους της ελληνικής πρωτεύουσας, αλλά πολλών ακόμη μεγαλουπόλεων.

Το αυτοκίνητο αποτελεί το κυρίαρχο μέσο μεταφοράς

Αυτό δεν είναι τυχαίο: Παρά το γεγονός ότι πολλές από τις αστικές διαδρομές είναι σχετικά σύντομες, ενώ τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το περπάτημα ή το ποδήλατο είναι διαθέσιμες εναλλακτικές, τα αυτοκίνητα εξακολουθούν να κυριαρχούν. Είναι ενδεικτικό ότι σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιούνται περισσότερα από 1,3 δισεκατομμύρια ιδιωτικά οχήματα, για το 45 τοις εκατό του συνόλου των διαδρομών, ξεπερνώντας κατά πολύ τα μέσα μαζικής μεταφοράς και την μικρο-κινητικότητα, δηλαδή σκούτερ, ποδήλατα και άλλα μικρά οχήματα.

Ειδικότερα στην επικράτειά μας, το αυτοκίνητο εξακολουθεί να αποτελεί το κυρίαρχο μέσο μεταφοράς: Το 2021, οι μεταφορές με αυτοκίνητο αντιστοιχούσαν στο 79,7% των χιλιομέτρων ανά επιβάτη σε ολόκληρη την ΕΕ.

Οι συνέπειες είναι γνωστές σε όλους μας: Τα υψηλά επίπεδα χρήσης ΙΧ συνήθως συνεπάγονται και αυξημένη κίνηση, μειωμένη διαθεσιμότητα στάθμευσης και υψηλά επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στο πλαίσιο αυτό, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ανάγκη εξεύρεσης νέων, βιώσιμων και αποτελεσματικών λύσεων μεταφορών στις πόλεις. Και θεωρούν ότι για την αντιμετώπιση προκλήσεων όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η έλλειψη χώρου και η ατμοσφαιρική ρύπανση, η διαμοιρασμένη κινητικότητα (shared mobility), θα μπορούσε να αποτελέσει μία ικανοποιητική λύση που θα μετατρέψει τα ιδιωτικά οχήματα σε μέσα μεταφοράς για τους πολλούς.

Τι είναι η διαμοιρασμένη κινητικότητα

Η διαμοιρασμένη κινητικότητα βασίζεται στην αρχή της χρήσης αντί της κατοχής. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί επιβάτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν από κοινού το ίδιο όχημα –αυτοκίνητο, ποδήλατο, μηχανάκι ή σκούτερ–, είτε ταυτόχρονα είτε σε διαφορετικές ώρες.

Το ταξί και οι υπηρεσίες μετακίνησης όπως Freenow, Uber, Bolt, αποτελούν ένα είδος διαμοιρασμένης κινητικότητας. Στα αγγλικά περιγράφεται ως «ride-hailing», μιας και ο επιβάτης είτε θα σηκώσει το χέρι του, είτε θα ψάξει στο κινητό του, προκειμένου να χρησιμοποιήσει μία προσωπική υπηρεσία μεταφοράς.

Από την άλλη, έχουμε το «ride-pooling» ή «ride-sharing»: Πολλά άτομα, ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, με παρόμοιους προορισμούς, μπορούν να κάνουν κράτηση, μέσω εφαρμογής, για το ίδιο όχημα και να μοιραστούν την διαδρομή. Ο οδηγός του μισθωμένου οχήματος αναλαμβάνει την πορεία βάσει των σημείων παραλαβής και αποβίβασης. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμα τέτοιου είδους πλατφόρμα, ωστόσο, στο εξωτερικό εφαρμογές όπως οι BlaBlaCar, Moia και Berlkönig παρέχουν σχετικές υπηρεσίες.

Shared mobility & clean cities

Ένα ακόμη είδος διαμοιρασμένης κινητικότητας είναι και η ενοικίαση οχήματος: Μέσω εφαρμογής, διαλέγετε το όχημα που σας εξυπηρετεί, από αυτοκίνητο μέχρι πατίνι, και το μισθώνετε για όσο το χρειάζεστε. Ήδη, σε πολλές ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, όπου οι θέσεις στάθμευσης είναι περιορισμένες και το κόστος διατήρησής τους υψηλό, οι εν λόγω υπηρεσίες είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες.

Εάν έχετε βρεθεί στο Άμστερνταμ, θα έχετε παρατηρήσει τους στόλους αυτοκινήτων της Greenwheels και τα ηλεκτρικά ποδήλατα της Cargoroo, στο Παρίσι τα Cityscoot mopeds, και αντίστοιχα οχήματα στο Όσλο, την Κοπεγχάγη και το Αμβούργο, τις πέντε κορυφαίες πόλεις για το 2023 στη σκηνή του shared mobility.

Σύμφωνα με τον οργανισμό Clean Cities, ο οποίος αξιολογεί τις προσπάθειες μεγάλων αστικών κέντρων για την προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον μετακινήσεων μέσω του shared mobility, οι παραπάνω πόλεις κατόρθωσαν αφενός να ελαττώσουν τον αριθμό των οχημάτων που έμεναν αχρησιμοποίητα να καταλαμβάνουν πολύτιμο χώρο σε ήδη επιβαρυμένες περιοχές.

Αφετέρου, μείωσαν τον όγκο της κυκλοφορίας μέσω της συνεχούς χρήσης των οχημάτων. Ενώ αμφότερα τα επιτεύγματα επέδρασαν θετικά στην ποιότητα του αέρα και της ζωής στις πόλεις. Με το καλό λοιπόν να υποδεχθούμε αντίστοιχες καινοτομίες και στις μεγάλες πόλεις της χώρας μας.