AI Companions: Οι φίλοι που κρατούν συντροφιά στους ανθρώπους

Οι εφαρμογές συντροφιάς «AI companions» υπόσχονται να κρατήσουν παρέα σε μοναχικούς ανθρώπους. Πόσο καλά μπορούν όμως να το κάνουν;

Από τον Γιάννη Δεβετζόγλου

Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) να μας κάνει λιγότερο… μοναχικούς; «Ναι», απαντούν οι ειδικοί που έχουν τεστάρει μια νέα γενιά εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, που ονομάζονται «AI companions» και προσομοιώνουν φυσικές συνομιλίες, ώστε να κρατούν συντροφιά στους ανθρώπους.

Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, όπως είναι το ChatGPT, έχουν αυτή τη δυνατότητα, αλλά σε περιορισμένο βαθμό. Ωστόσο, τα εξειδικευμένα «AI companions» έχουν σχεδιαστεί για να ανταποκρίνονται με συμπαθητικό και ρεαλιστικό τρόπο όταν μοιράζεστε τις σκέψεις ή τα προβλήματά σας. Μπορούν ακόμη και να παίζουν ρόλους, προσποιούμενοι τον σύντροφό σας και να «εκπαιδευτούν» σε δύσκολες συζητήσεις.

Είναι αποτελεσματικοί οι ΑΙ φίλοι;

Τα περισσότερα από αυτά τα προγράμματα βρίσκονται ακόμη σε σχετικά πρώιμο στάδιο και μόλις έχουν αρχίσει να αποκτούν κοινό. Επομένως, δεν γνωρίζουμε ακόμη αν θα αποτελέσουν ένα καλό υποκατάστατο για τους ανθρώπους που αναζητούν ουσιαστική σύνδεση ή, αντίθετα, θα τους απομονώσουν ακόμη περισσότερο από τις σχέσεις του πραγματικού κόσμου.

Προς το παρόν, οι ειδικοί μπορούν να απαντήσουν κάποιες απλές ερώτηση: Είναι αποτελεσματικοί οι ΑΙ φίλοι; Παρέχουν πραγματικά τη συναισθηματική υποστήριξη που χρειάζονται οι άνθρωποι και τους κάνουν να αισθάνονται λιγότερο μόνοι;

«Οι μελέτες μου με τους συναδέλφους μου δείχνουν ότι οι καλύτερες από αυτές τις εφαρμογές λειτουργούν πραγματικά και μάλιστα καλά. Οι άνθρωποι που απευθύνονται σε αυτές για να νικήσουν τη μοναξιά, σε μεγάλο βαθμό, έχουν τα αποτελέσματα που θέλουν», εξηγεί ο Julian De Freitas, επίκουρος καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Harvard Business School.

Τι έδειξε η έρευνα για τον αντίκτυπο των ΑΙ φίλων

Στο πλαίσιο της έρευνας, οι ειδικοί διερεύνησαν τον αντίκτυπο των ΑΙ φίλων στη μοναξιά με διάφορους τρόπους.

Σε πρώτη φάση ανέλυσαν 50.000 αξιολογήσεις χρηστών από 5 δημοφιλείς πλατφόρμες ΑΙ και «AI companions», αναζητώντας πόσο συχνά οι αξιολογήσεις αναφέρονταν στη μοναξιά και πώς ο αριθμός των αναφορών επηρέαζε τις αξιολογήσεις τους. Όπως ήταν αναμενόμενο, μόνο το 4% των κριτικών του ChatGPT ανέφερε ότι το βοηθά στη μοναξιά. Ωστόσο, οι εξειδικευμένες εφαρμογές παρουσίασαν πολύ καλύτερη εικόνα, φτάνοντας το 20% για μία συγκεκριμένη εφαρμογή. Το συμπέρασμα είναι σαφές: Όσο περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τις εφαρμογές «AI companions», ειδικά με στόχο να μειώσουν τη μοναξιά, τόσο περισσότερα κέρδιζαν από αυτές.

Στη συνέχεια εξέτασαν την αποτελεσματικότητα των «AI companions» με διαφορετικό τρόπο. Στρατολογήσαν περίπου 1.100 διαδικτυακούς συμμετέχοντες και τους ζήτησαν να βαθμολογήσουν τη μοναξιά τους σε μια κλίμακα από το ένα έως το 100 κάθε μέρα της εβδομάδας, και ακολούθως μετρήσαν πόσο άλλαζε η βαθμολογία από μέρα σε μέρα. Η μία ομάδα αλληλοεπιδρούσε καθημερινά με έναν μόνο ΑΙ φίλο που δημιουργήθηκε για το πείραμα, ενώ οι υπόλοιποι δεν χρησιμοποιούσαν κανένα σύστημα.

Όσοι χρησιμοποίησαν τον ΑΙ φίλο, ανέφεραν σημαντική μείωση της μοναξιάς, παρουσιάζοντας μέση μείωση κατά 16 ποσοστιαίες μονάδες κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Οι συμμετέχοντες που αλληλεπιδρούσαν με τον AI φίλο, βίωσαν κατά μέσο όρο 14 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερη μοναξιά από μέρα σε μέρα, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν αλληλεπίδραση με κάποιο σύστημα ΑΙ.

Η ΑΙ είναι φίλη μας;

Σε μελέτη που ακολούθησε και συμμετείχαν περίπου 600 άτομα, οι ειδικοί τους ανέθεσαν να αλληλεπιδράσουν είτε με έναν ΑΙ φίλο, είτε με έναν πραγματικό άνθρωπο, ή να περιηγηθούν σε βίντεο στο YouTube ή να μην κάνουν τίποτα. Όπως φάνηκε από τα αποτελέσματα, μόνο εκείνοι που αλληλοεπίδρασαν με έναν άνθρωπο ή με τον ΑΙ φίλο βίωσαν μείωση των επιπέδων μοναξιάς. Τα αποτελέσματά τους ήταν περίπου τα ίδια: Η επαφή με ανθρώπους επέφερε μείωση των επιπέδων μοναξιάς κατά 19 ποσοστιαίες μονάδες και η αλληλεπίδραση με το σύστημα του ΑΙ φίλου κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες.

Οι ειδικοί, μετά και από άλλες αξιολογήσεις, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι μοναχικοί άνθρωποι αισθάνονται ότι ο ΑΙ φίλος τους ακούει και τους αισθάνεται, ίσως περισσότερο και από έναν πραγματικό άνθρωπο. Ωστόσο, παραμένει το ερώτημα κατά πόσο οι ΑΙ φίλοι θα είναι καλοί για την κοινωνία. Ορισμένοι άνθρωποι φοβούνται, εύλογα, ότι θα μετατρέψουν τους ανθρώπους σε κλειστούς τύπους που αποφεύγουν την ανθρώπινη επαφή. Αλλά οι όποιες συζητήσεις σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των ΑΙ φίλων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και τις δυνατότητές τους για τη μείωση της μοναξιάς.