Οι πλωτές πόλεις του μέλλοντος σχεδιάζονται σήμερα

Καθώς η στάθμη της θάλασσας ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες, αρχιτέκτονες και θεσμικοί φορείς οραματίζονται και επανασχεδιάζουν το μέλλον των παράκτιων ανθρώπινων οικισμών σε πλωτή μορφή.

Ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, η στάθμη της θάλασσας ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, κάνοντας τους ειδικούς να ανησυχούν για το μέλλον παράκτιων οικισμών αλλά και ολόκληρων χωρών όπως οι Μαλδίβες ή τα Νησιά Κιριμπάτι.

Ωστόσο, σύμφωνα με το UN-Habitat (το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για ανθρώπινους οικισμούς και βιώσιμη αστική ανάπτυξη) παρόλο που η άνοδος της στάθμης των υδάτων είναι μια τρομερή απειλή για την ανθρωπότητα, η ανάπτυξη βιώσιμων πλωτών υποδομών, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτής της επικείμενης καταστροφής.

Καινοτομία προς όφελος όλων

Καθώς σχεδόν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε παράκτιες περιοχές, όσο η στάθμη της θάλασσας συνεχίζει να αυξάνεται, οι πληθυσμοί αυτοί αναμένεται να αντιμετωπίσουν μοναδικές δημογραφικές, περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές και χωρικές προκλήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το UN-Habitat έκανε μία έκκληση για «καινοτομία προς όφελος όλων» με αποτέλεσμα να μπουν τα γραπτά θεμέλια για τη δημιουργία της πρώτης πλωτής πόλης στον κόσμο στο Μπουσάν της Νότιας Κορέας.

Με αφετηρία μία συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που έλαβε χώρα το 2019, ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες, αρχιτέκτονες και σχεδιαστές ανέπτυξαν τα επιχειρήματα τους για το πώς οι πλωτές πόλεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν βιώσιμη λύση σε αστικές προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή και η έλλειψη οικονομικά προσιτών κατοικιών. Ως αποτέλεσμα, στα τέλη του 2021, ο μητροπολιτικός δήμος του Μπουσάν και το UN-Habitat υπέγραψαν μια ιστορική συμφωνία για την κατασκευή της πρώτης βιώσιμης πλωτής πόλης στον κόσμο, της OCEANIX.

Στον απόηχο της COP26, της 26^ης Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, οι δύο εταίροι θεωρούν ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, απαιτεί τολμηρές και καινοτόμες λύσεις. Όταν κατασκευαστεί, η OCEANIX θα αποτελέσει το πρότυπο και για άλλες παράκτιες πόλεις που απειλούνται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Η πρώτη πλωτή πόλη στον κόσμο

Πώς θα είναι λοιπόν η πρώτη πλωτή πόλη στον κόσμο; Σύμφωνα με την κοινοπραξία που έχει αναλάβει την κατασκευή της, η ίδια η πόλη συνιστά μια αντιπλημμυρική υποδομή που θα ανυψώνεται μαζί με τη στάθμη της θάλασσας, και η οποία έχει σχεδιαστεί για να αντέχει σε φυσικές καταστροφές όπως τσουνάμι και τυφώνες.

Η θεμελίωση της πόλης θα γίνει μέσω αρθρωτών πλατφορμών, ακολουθώντας μία αρχιτεκτονική δομή η οποία θα μπορεί να αναπτυχθεί, να μεταμορφωθεί και να προσαρμοστεί οργανικά με την πάροδο του χρόνου. Όπως προβλέπεται, θα φιλοξενήσει αρχικά περίπου 10.000 κατοίκους. Ωστόσο, σταδιακά μπορούν να προστεθούν περισσότερες αρθρωτές πλατφόρμες, με τη δυνατότητα να κλιμακώνονται επ' αόριστον βάσει των τοπικών αναγκών. Παράλληλα, η OCEANIX θα παράγει τη δική της τροφή, ενέργεια και γλυκό νερό με πλήρως ενσωματωμένα συστήματα μηδενικών αποβλήτων.

Σύμφωνα με την Μαϊμούνα Μοντ Σαρίφ, εκτελεστική διευθύντρια του UN-Habitat, οι πλωτές πόλεις αποτελούν μία καινοτόμο προσέγγιση σε ό,τι αφορά την προσαρμογή μας στις νέες κλιματικές συνθήκες: «Αντί να παλεύουμε με το νερό, θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε σε αρμονία με αυτό. Γι’ αυτό και η δημιουργία μίας πλωτής πόλης θα αποτελέσει πρωτότυπο και για άλλες αντίστοιχες καινοτόμες λύσεις». Και φαίνεται πως έχει απόλυτο δίκιο, διότι ήδη, μία σειρά από αντίστοιχες ιδιωτικές πρωτοβουλίες αντλούν έμπνευση από την OCEANIX.

Το βιώσιμο νησί με το δικό του μικροκλίμα

Ο Ιρανός αρχιτέκτονας και designer Mohsen Laei έδωσε τη δική του οπτική στην έννοια της βιώσιμης πλωτής πόλης: Παρουσίασε το concept ενός τεχνητού νησιού που αξιοποιεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας –όπως τον άνεμο, το νερό και τον ήλιο– για να δημιουργήσει ένα μικροκλίμα που θα του επιτρέπει ενεργειακή αυτάρκεια.

Με αρχιτεκτονική που αντλεί έμπνευση από ένα νούφαρο ή ένα χωνί, και τους κυματισμούς μίας σημαίας, το τεχνητό νησί περιλαμβάνει τα πάντα: Από κατοικημένες ζώνες και χώρους έρευνας και αναψυχής μέχρι χώρους πράσινου, ενώ διατρέχεται από ένα δίκτυο διαδρομών μετακίνησης που περιλαμβάνει ράμπες, ανελκυστήρες και μονοπάτια.

Αν και βρίσκεται ακόμη σε επίπεδο concept, το νησί του Laei μπορεί να εγκατασταθεί στην επι-πελαγική ζώνη ενός ωκεανού, δηλαδή στο ανώτερο στρώμα που δέχεται και το ηλιακό φως, και να επιπλέει σε υδάτινα βάθη που ξεπερνούν τα 50 μέτρα. Τονίζοντας τη βιώσιμη διάσταση της πρότασής του, ο σχεδιαστής προτείνει την κατασκευή του νησιού με υβριδικό, οργανικό σκυρόδεμα.

Οι πυραμίδες του ωκεανού

Για τον Ιταλό designer Πιερπάολο Λατσαρίνι, η πλωτή πόλη του μέλλοντος αποτελείται από αρθρωτές πυραμίδες που μπορούν να κινούνται σε μικρές αποστάσεις και είναι εξοπλισμένες με ηλιακούς συλλέκτες και υδροστρόβιλους για την αδιάλειπτη παροχή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Όσον αφορά τις ανέσεις και την πολυτέλεια, μπορούν να ανέβουν όσο «αντέχει» η τσέπη του ιδιοκτήτη τους.

Η Wayaland, όπως ονομάζει ο σχεδιαστής την πλωτή πόλη που οραματίζεται, αποτελείται από τα Waya – κάτι μεταξύ γιοτ και σπιτιού–  τα οποία συνδυάζουν τα καλύτερα στοιχεία αμφότερων και δημιουργούν μια νέα, υπεράκτια εμπειρία διαβίωσης, χτισμένη γύρω από τον άνθρωπο και το νερό.

Κάθε Waya-πυραμίδα θα κατασκευαστεί από υαλοβάμβακα, ανθρακονήματα και χάλυβα. Θα περιλαμβάνει από 2 έως 10 ορόφους καθώς και μια πλωτή πλατφόρμα με έναν υποβρύχιο χώρο. Ανάλογα με το μέγεθος, τη διάταξη και τα χαρακτηριστικά του, κάθε Waya θα μπορεί να χρησιμεύσει ως οικιστική μονάδα, ξενοδοχείο, γυμναστήριο, θερμοκήπιο και κάθε είδους χώρο αγορών ή αναψυχής.