Τελικά τα αυτόματα οχήματα οδηγούν καλύτερα από τους ανθρώπους;

Πλήθος μελετών θέλει τα αυτόνομα οχήματα να είναι ασφαλέστερα από εκείνα που οδηγούν οι άνθρωποι και την τεχνητή νοημοσύνη καλύτερη οδηγό από τους τελευταίους. Τι είναι όμως αυτό που δυσκολεύει την ενσωμάτωση «αυτόματου πιλότου» στα αυτοκίνητα;

Από τον Τίμο Κουρεμένο

Οι έρευνες περί της ασφάλειας που προσφέρουν τα αυτόνομα οχήματα δεν λείπουν. Σε ετήσια βάση, αρκετά πανεπιστήμια και οργανισμοί διεξάγουν μελέτες που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα της τεχνητής νοημοσύνης πίσω από το τιμόνι, ενώ τα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά.

Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη τον διαρκώς αυξανόμενο όγκο διαθέσιμων δεδομένων, τότε τα αποτελέσματά τους αποκτούν χρόνο με τον χρόνο ολοένα και μεγαλύτερη βαρύτητα.

Ποιος θα κάτσει τελικά στη θέση του οδηγού;

Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη συστημάτων αυτόνομης πλοήγησης για οχήματα έχουν σημειώσει σπουδαία πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει σήμερα καλύτερη αντίληψη επικίνδυνων καταστάσεων και μικρότερους χρόνους αντίδρασης από τους ανθρώπους, όμως εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού και περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από τη βάση δεδομένων της όπως π.χ. αλλοιωμένες πινακίδες, ή εμπόδια που δεν έχει εντοπίσει ξανά.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος στους δρόμους πάντως παραμένει ο άνθρωπος, με το 90% των ατυχημάτων να αποδίδεται στον ανθρώπινο παράγοντα. Αυτό που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως, είναι πως ο άνθρωπος αποτελεί και τον μεγαλύτερο αντίπαλο της τεχνητής νοημοσύνης, στην κούρσα για το ποιος από τους δύο θα κάτσει στη θέση του οδηγού.

Το παράδειγμα της πολιτικής αεροπορίας

Για να κατανοήσουμε το παραπάνω, θα χρησιμοποιήσουμε την πολιτική αεροπορία ως παράδειγμα. Όπως γνωρίζουμε, με εξαίρεση την απογείωση, την προσγείωση και ορισμένες καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, η πλοήγηση των αεροσκαφών γίνεται με χρήση του αυτόματου πιλότου. Ο τελευταίος είναι υποχρεωτικός από τα 29.000 πόδια και άνω, αν και στην πραγματικότητα, σε αρκετές περιπτώσεις οι πιλότοι υποχρεούνται τον ενεργοποιήσουν πριν καν το αεροσκάφος φτάσει τα 1.000 πόδια.

Τι είναι λοιπόν εκείνο που καθιστά την τεχνητή νοημοσύνη ως την παγκοσμίως αποδεκτή λύση για τον χειρισμό ενός αεροσκάφους αλλά όχι ικανή για την απόλυτα ασφαλή οδήγηση ενός αυτοκινήτου;

Η απάντηση έγκειται στο περιβάλλον που καλείται να λειτουργήσει. Η αεροπορία χαρακτηρίζεται από ένα κανονιστικό πλαίσιο το οποίο είναι: α) μονωμένο και β) έχει παγκόσμια εφαρμογή. Αφ’ ενός το 60% του παγκόσμιου εναέριου χώρου παρακολουθείται από ελεγκτές που σε συνδυασμό με πρόσθετα συστήματα ασφαλείας εγγυώνται την ασφάλεια των αεροσκαφών. Αφ’ ετέρου, οι κανόνες παραμένουν οι ίδιοι παντού, με τα αεροσκάφη να έχουν την ίδια συμπεριφορά.

Τα ίδια τα συστήματα ελέγχου δε, έχουν μηχανισμούς failsafe, ενώ σε κάθε περίπτωση, οι πιλότοι μπορούν να επέμβουν εφ’ όσον χρειαστεί. Στο μεγαλύτερο μέρος μίας πτήσης και υπό κανονικές συνθήκες ωστόσο, υιοθετούν ρόλο διαχειριστή – μάνατζερ σαν να λέμε – αντί χειριστή.

Η κατάσταση στους δρόμους

Η κατάσταση στους δρόμους διαφέρει. Τα αυτόνομα οχήματα καλούνται να συνυπάρξουν με εκείνα που οδηγούν άνθρωποι και μολονότι ο κώδικας οδικής κυκλοφορίας υπάρχει, δεν τηρείται με την ίδια ευλάβεια απ’ όλους – ενώ διαφέρει και κατά τόπους.

Η οδηγική συμπεριφορά των ανθρώπων είναι απρόβλεπτη ενώ στην εξίσωση προστίθενται οι μηχανές, τα πατίνια, πεζοί που πετάγονται στον δρόμο, τυχόν αδέσποτα ζώα, προβλήματα με τη σήμανση, ειδικές καταστάσεις όπως π.χ. οχήματα άμεσης ανάγκης με προτεραιότητα κ.α. Με μία απλή ανάγνωση των ανωτέρω, εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος πως οι μεταβλητές που καλείται να λάβει υπόψη η τεχνητή νοημοσύνη σε ένα αυτόνομο όχημα, είναι σημαντικά περισσότερες.

Όσο για το πώς θα ήταν ένα οικοσύστημα σχεδιασμένο εξ αρχής για την κυκλοφορία των αυτόνομων οχημάτων ή ορθότερα που θα προβλέπει τη συνύπαρξή τους με τα συμβατικά και τους ανθρώπους; Η Toyota παρουσίασε στην πρόσφατη CES τη Woven, μία έξυπνη πόλη που χτίζει τα τελευταία χρόνια στην Ιαπωνία και η οποία προβλέπεται να ανοίξει τις πύλες της φέτος. Το οδικό δίκτυό της είναι σχεδιασμένο ακριβώς με γνώμονα τα παραπάνω και θα έχει τεράστιο ενδιαφέρον να δούμε τι θα είναι σε θέση να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη σε ένα περιβάλλον κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της.

Το ερώτημα είναι, αν εκείνη τελικά πετύχει, πόσοι θα είναι διατεθειμένοι να ξαναχτίσουν τις πόλεις τους για να της επιτρέψουν να λειτουργήσει όπως πραγματικά μπορεί;