Εξάρτηση από κινητό: Απλές συμβουλές για το πως να απαλλαγείτε

Πώς μπορείτε να απαλλαγείτε από την επιβλαβή για την ψυχολογία και το σώμα συνήθεια της εμμονικής χρήση του κινητού, χωρίς όμως να γυρνάτε την πλάτη στα οφέλη της τεχνολογίας.

Ο μέσος χρήστης smartphone τσεκάρει το κινητό του περισσότερες από 30 φορές την ημέρα –δύο φορές περίπου για κάθε ώρα που μένει ξύπνιος. Αν επικεντρώσουμε δε στους millennials, τους γεννημένους δηλαδή μετά τη δεκαετία του ’80, ο αριθμός εκτοξεύεται. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Michelle Klein, επικεφαλής του τμήματος μάρκετινγκ του Facebook για την Β. Αμερική, οι χρήστες σε αυτό το ηλικιακό group ελέγχουν το κινητό τους τουλάχιστον 157 φορές.

Άλλες, πιο λεπτομερείς μελέτες, όπως αυτή αναφέρουν ότι ο μέσος χρήστης αγγίζει την οθόνη του κινητού του 2.617 φορές και ασχολείται συνολικά με αυτό 145 λεπτά, την ώρα που οι φανατικότεροι χρήστες (περίπου το 10% του συνόλου) την αγγίζουν 5.427 φορές και ξοδεύουν 225 λεπτά του χρόνου τους. Σχεδόν τέσσερις ώρες ημερησίως ή δύο ολόκληρους μήνες κάθε χρόνο!

Μήπως πάσχετε από NoMoPhobia;

Ενδεχομένως, αυτά να είναι θαυμάσια νέα για το Facebook και τις άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, αλλά πιθανότατα όχι εξίσου καλά για την πλειονότητα των χρηστών.

Χωρίς να συνεπάγεται ότι όποιος ελέγχει αρκετές φορές το κινητό του είναι εθισμένος, σειρά επιστημονικών μελετών έχει αναδείξει συγκεκριμένες συμπεριφορές που υποδεικνύουν ότι ένας χρήστης είναι εμμονική σχέση με τη συσκευή του.

Μια βασική ένδειξη εξαρτησιογόνου σχέσης είναι να ψάχνει κανείς διαρκώς τη συσκευή του, ακόμη κι αν την έχει ελέγξει προ ολίγου. Η συμπεριφορά αυτή εκδηλώνεται ακόμη κι όταν ο χρήστης είναι στο σπίτι του ή και το κρεβάτι του.

Η συγκεκριμένη συμπεριφορά συνδέεται και με το σύνδρομο Nomophobia, το οποίο περιγράφει την αγωνία ή τη φοβία που νιώθει ο χρήστης που έχει ξεχάσει το κινητό του. Ή ακόμη και τον τρόμο που τον καταλαμβάνει στην προοπτική να το χάσει.

Ένα άλλο δείγμα είναι το συναίσθημα άγχους και δυσφορίας που νιώθουν πολλοί χρήστες όταν η συσκευή τους δεν έχει σήμα ή πρόσβαση στο Internet, αλλά και όταν εξαντλείται η μπαταρία.  Ένδειξη μικρής ή μεγαλύτερης εξάρτησης είναι αν κάποιος χάνει την αίσθηση του χρόνου όταν χρησιμοποιεί τη συσκευή ή επιμένει να ασχολείται με το smartphone σε περιπτώσεις που δεν πρέπει (όταν πχ οδηγεί ή εργάζεται).

Όπως λένε οι ειδικοί, αν αρχίσετε να αισθάνεστε τύψεις για τον χρόνο που χάνετε μπροστά από την οθόνη, είναι η κατάλληλη στιγμή να αλλάξετε συμπεριφορά. Το ίδιο και σε μεγαλύτερο βαθμό ισχύει για όσους βλέπουν τα παιδιά τους να αντιγράφουν τις συνήθειές τους και να περνούν όλο τον ελεύθερο χρόνο τους μπροστά σε μια οθόνη.

Απλές συμβουλές για να απαλλαγείτε από την εξάρτηση

Ο συγγραφέας του βιβλίου «Virtual Addiction» David N. Greenfield ισχυρίζεται ότι πραγματικό πρόβλημα εξάρτησης από το κινητό εμφανίζει ένας στους δέκα χρήστες. Συνεπώς ανάγκη προσφυγής σε ειδικό ψυχολόγο υπάρχει για μικρή μόνο μερίδα των χρηστών. Η συντριπτική πλειονότητα των υπόλοιπων μπορούν να ελέγξουν τη περιορίσουν την υπερβολική χρήση.

Σταχυολογούμε τα πιο βασικά βήματα που μπορείτε να δοκιμάσετε μόνοι σας, ώστε να  συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τις συσκευές σας, χωρίς όμως να υποδουλώνεστε σε αυτές:

1. Το πρώτο και αυτονόητο βήμα είναι να περιορίσετε την «άχρηστη» χρήση του κινητού. Σκεφτείτε μόνο πόσες φορές βγάζουμε το κινητό από την τσέπη και πόσες ακόμη ελέγχουμε την οθόνη χωρίς να υπάρχει ουσιαστικός λόγος. Για αρχή εφαρμόστε τον απλό κανόνα να αντισταθείτε στην επόμενη παρόρμηση να πάρετε το κινητό στο χέρι.
2. Απενεργοποιήστε το κινητό πριν πάτε για ύπνο. Αν αυτό σας φαίνεται παράλογο (κι όμως δεν είναι, πολλοί από μας μεγάλωσαν στην εποχή πριν τα κινητά, και πιστέψτε μας, κοιμόμασταν και χωρίς κινητό στο κομοδίνο), μπορείτε να το αφήνετε ενεργό αλλά εκτός υπνοδωματίου.
3. Μπορείτε επίσης να ορίσετε ζώνες του σπιτιού όπου απαγορεύεται εντελώς η χρήση κινητών και άλλων συσκευών –π.χ. το παιδικό δωμάτιο ή η κουζίνα κατά τη διάρκεια του φαγητού. Και επ’ ευκαιρία, να υπενθυμίσουμε πόσο αγενές είναι να κοιτάτε το κινητό όταν συζητάτε με άλλους ανθρώπους.
4. Απεγκαταστήστε τις εφαρμογές που δεν χρησιμοποιείτε. Apps που σας μεταφέρουν τις ίδιες ειδήσεις, games που σας υπενθυμίζουν ότι πέρασαν μέρες χωρίς να παίξετε, ακόμη και εφαρμογές παραγωγικότητας που απαιτούν την προσοχή σας, μπορούν εύκολα να απομακρυνθούν από τη μνήμη της συσκευής, χωρίς να σας λείψουν.
5. Για να μειώσετε ακόμη περισσότερο την περιττή χρήση, φροντίστε να απενεργοποιήσετε τις περισσότερες, αν όχι όλες, τις ειδοποιήσεις. Στην πλειονότητά τους αφορούν προσκλήσεις σε εκδηλώσεις, γενέθλια φίλων και «φίλων», retweets και νέες δημοσιεύσεις στο Instagram. Για κάθε ομάδα ειδοποιήσεων που απενεργοποιείτε, θα νιώθετε ότι έχετε ολοένα και περισσότερο χρόνο για άλλες δραστηριότητες.

Αυτά τα tips, που μεταξύ μας, δεν είναι και τόσο δύσκολο να εφαρμόσετε στην καθημερινότητά σας, αποτελούν μια καλή αρχή προκειμένου να αποκτήσετε μια πιο υγιή σχέση με τα gadgets σας.

Γιατί προφανώς θεωρούμε ότι οι σύγχρονες συσκευές έχουν πολλά να μας προσφέρουν και σαφώς διαθέτουν τη δύναμη να αλλάξουν την καθημερινότητά μας και τη ζωή μας προς το καλύτερο. Το ζητούμενο είναι να αξιοποιήσουμε προς όφελός μας αυτή την ισχύ και τις πρωτοφανείς ευκαιρίες που δημιουργεί η νέα τεχνολογία.