Screen Time: Πόσο χρόνο πρέπει να περνούν τα παιδιά στην οθόνη;

Μπορούν να περιοριστούν οι επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία τους, χωρίς τα παιδιά να αποκοπούν από την τεχνολογία;

Οι συνέπειες της πολύωρης και καθημερινής χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών με οθόνη δεν έχουν ακόμη ερευνηθεί επαρκώς. Οι επιστήμονες όμως συμφωνούν ότι η συστηματική ενασχόληση με τις οθόνες κάθε είδους έχει σημαντικές συνέπειες τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία των χρηστών.

Αρκετές έρευνες εστιάζουν πλέον στις επιπτώσεις της χρήσης συσκευών από παιδιά, καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας τόσο πολλά παιδιά ασχολούνται τόσο συστηματικά με ένα αντικείμενο που διαθέτει οθόνη (smartphone, tablet, υπολογιστής ή τηλεόραση). Με δεδομένη μάλιστα την πρόοδο της τεχνολογίας, θεωρείται βέβαιο ότι η ενασχόληση αυτή θα συνεχιστεί για την υπόλοιπη ζωή τους.

Οθόνη ή βιβλίο;

Σε μια πρόσφατη μελέτη της παιδιατρικής κλινικής του νοσοκομείου του Σινσινάτι συμμετείχαν δεκάδες παιδιά, με τη σύμφωνη γνώμη των γονιών τους. Κι αυτοί άλλωστε συνέβαλαν στην έρευνα παρέχοντας λεπτομερή στατιστικά για τον χρόνο που ξόδεψαν τα παιδιά σε οθόνες και αντίστοιχα το διάστημα που πέρασαν διαβάζοντας έντυπα βιβλία.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές καταμέτρησαν και αξιολόγησαν τη δραστηριότητα των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου των παιδιών με τη βοήθεια μαγνητικού τομογράφου. Τα αποτελέσματα ήταν σχεδόν ταυτόσημα για το σύνολο των συμμετεχόντων:

Η συνδεσιμότητα των περιοχών του εγκεφάλου που ελέγχουν τη γνώση και την κατανόηση λειτουργούσε εντελώς διαφορετικά στα παιδιά που επέλεγαν αποκλειστικά τις οθόνες έναντι των έντυπων βιβλίων. Αντίθετα, τα παιδιά που διαβάζουν βιβλία (άρα περνούν λιγότερο χρόνο μπροστά στην οθόνη) εμφάνισαν πολλαπλάσια λειτουργική συνδεσιμότητα των συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου, άρα και βελτιωμένη κατανόηση και γλωσσική ικανότητα.

Εξάλλου, έχουν δημοσιευτεί αρκετές μελέτες που συνδέουν την πολύωρη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών με ψυχικές διαταραχές ή ακόμη και συμπεριφορές που παραπέμπουν σε εξάρτηση από αλκοόλ ή ναρκωτικά.

Ποιο είναι το όριο;

Είναι λοιπόν προφανές ότι οι πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη όχι μόνο δεν προάγουν την εγκεφαλική λειτουργία και την αρμονική ανάπτυξή της, αλλά την περιορίζει. Επειδή όμως τα παιδιά ζουν στο σύγχρονο περιβάλλον, και δεν γίνεται –ούτε πρέπει– να αποκοπούν από τις ψηφιακές τεχνολογίες και το internet, οι ειδικοί δίνουν τις συμβουλές για την ασφαλέστερη χρήση των συσκευών και των εφαρμογών.

Οι απόψεις μπορεί να διίστανται, αλλά όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να υπάρχουν και να τηρούνται όρια χρήσης. Οι περισσότεροι ειδικοί συγκλίνουν προς το πλαίσιο οδηγιών της Αμερικανικής Παιδιατρικής Εταιρείας:

• Για τα παιδιά ηλικίας κάτω των 18 μηνών, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση οθόνης για περισσότερα από 10-15 λεπτά. Για παιδιά ηλικίας 18 έως 24 μηνών το όριο διπλασιάζεται, αλλά υπερτονίζεται ότι οι γονείς οφείλουν να επιλέγουν προγράμματα υψηλής ποιότητας, και να τα παρακολουθήσουν μαζί με τα παιδιά τους ώστε να τους εξηγούν τι βλέπουν.
• Για παιδιά ηλικίας 2 έως 5 ετών, συστήνεται η χρήση μέχρι 60 λεπτά ημερησίως, αλλά και πάλι υπό την επίβλεψη των κηδεμόνων.
• Για παιδιά άνω των 6 ετών, το όριο τοποθετείται στα 60-90 λεπτά τις καθημερινές και 60-120 λεπτά τα σαββατοκύριακα, με την προϋπόθεση όμως η χρήση των οθονών να μην εμποδίζει ή αντικαθιστά τη σωματική άσκηση, τον απαιτούμενο ύπνο και τις κοινωνικές συναναστροφές.

Δεν αρκεί όμως η τήρηση των ορίων. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να βοηθήσουν τα παιδιά να εξοικειωθούν με την τεχνολογία, ενώ παράλληλα θα τα ενημερώνουν για τους κινδύνους από την υπερβολική ή λανθασμένη χρήση χωρίς όμως να τα τρομάζουν. Σας καταλαβαίνουμε αγαπητοί γονείς, το καθήκον είναι δύσκολο, αλλά απαραίτητο!